جهانی که دیگر مجازی نیست و در امتداد جهان واقعی توسعه پیدا می کند

قدس آنلاین -  دورهمی، خانوادگی، ورود آقایان ممنوع، مانتوی شیک‌پوشان، با کلاس شویم، کدبانوهای خانه‌دار و... تنها تعدادی از گروه‌های تلگرامی است که وقتی نرم‌افزار محبوب تلگرام را باز می‌کنم با انبوهی از پیام‌های آن‌ها روبه‌رو می‌شوم. گروه‌هایی که هر روز بر تعداد آن‌ها اضافه می‌شود و پیام‌ها و عکس‌هایی که بعضی از آن‌ها به طور مشترک در کانال‌ها و گروه‌های مختلف دست به دست می‌چرخد و دقایق و حتی ساعت‌های بسیاری برای خواندن و به اشتراک گذاشتن آن‌ها در سایر گروه‌ها وقت می‌گذاریم. نرم‌افزارهای جدید و جذاب پیام‌رسان مجازی این روزها با اشتراک گذاشتن مطالب، عکس‌ها و لایک کردن و لایک گرفتن مانند دیواری عریض و طویل بین ما و واقعیت قرار گرفته‌اند و دغدغه بسیاری از خانواده‌ها شده‌اند.

* جهان موازی، جایگزین جهان مجازی شده است

دکتر امیر مسعود امیرمظاهری، استاد جامعه‌شناسی ارتباطات معتقد است: همه‌گیر شدن و گسترش پیدا کردن فضای مجازی در زندگی روزانه و همترازی آن به شکلی که این فضا جایگزین و رقیب جهانی واقعی شده است، آسیب‌هایی با خود به همراه داشته است. وی می‌گوید: همین جایگزینی سبب شده است که بسیاری از صاحب‌نظران، فضای موازی را جایگزین فضای مجازی بنامند؛ چرا که شبکه‌های اجتماعی و امکانات فضای وب، سبب خلق جهان موازی شده و دیگر جهان مجازی نیست چرا که موازی با واقعیت در حال گسترش پیدا کردن است.

* واکسنی برای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی

عضو انجمن فرهنگ و ارتباطات بیان می‌کند: پدید آمدن جهان موازی آن هم از سوی یک حوزه فرهنگی بیگانه که بتازگی وارد فرهنگ ما شده و سبب پرتاب شدن ما از یک جهان سنتی، به جهانی با ارتباطاتی پست مدرن شده، می‌تواند آسیب‌های‌بسیاری به همراه داشته باشد؛ چرا که اگر افراد در این حوزه سواد رسانه‌ای و لازم را نداشته باشند، در معرض بسیاری از آسیب‌ها و تهدیدها قرار می‌گیرند. دکتر امیرمظاهری تأکید می‌کند، این فضاها هم فرصت به همراه دارد، هم آسیب اما جوامع پیرامونی و تازه آشنا با این فضا، بیشتر در معرض آسیب‌های آن قرار می‌گیرند. در عین حال که نمی‌شود نقش فرصت آفرینی آن را بی‌اهمیت دانست.

استاد نمونه پژوهشی گروه ارتباطات و علوم اجتماعی کشور در ادامه می‌گوید: زنان به دلیل نظام مردسالاری که در تاریخ وجود داشته است، بیشتر درگیر آسیب‌های این فضا می‌شوند و این آسیب‌ها زندگی مشترک و درون خانوادگی آن‌ها را با مشکل روبه‌رو می‌کند. آخرین مطالعات انجام شده در یک سال اخیر در ایران نشان دهنده آن است که یک ساعت از خواب ایرانیان کم شده و این یک ساعت به این معنی است که ورود فناوری‌های ارتباطی در خصوصی‌ترین مکان خانواده‌ها، می‌تواند روابط سرد بین زوجین را به همراه بیاورد.

* فضای مجازی سبب تسهیل آسیب‌هاست

عضو انجمن متخصصان روابط عمومی تأکید می‌کند: حریم شخصی خانم‌ها به خاطر در دسترس بودن شماره تلفن، تصاویر خصوصی و... به خطر افتاده و محدودیت‌های اجتماعی و انحرافات اخلاقی را برای برخی از زنان ایجاد کرده است. این فضاهای اجتماعی، اوقات فراغت کاربران را پر می‌کند و سبب تجدید آشنایی‌های پیشین می‌شود. از طرفی این امکان را فراهم می‌کند افرادی که با هم نزدیک هستند، دور و افراد دور، نزدیک شوند. این فضاها آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی را تسهیل می‌کند. دکتر امیرمظاهری در پایان خاطرنشان می‌کند: انحرافات در گذشته و در جهان واقعی هم وجود داشت، اما فناوری‌های ارتباطی به تسهیل‌شدن انحرافات کمک کرده است.